Eýranda humar oýunlary we onlaýn kazinolar
Eýran humarly oýunlar boýunça dünýäde iň berk döwletleriň biridir.
Gamblingiň islendik görnüşi - kartoçka oýunlaryndan başlap, onlaýn kazinolara çenli - Kuran we jenaýat kanunçylygy bilen gadagan edilýär.
Bu ýerdäki gadaganlyk diňe bir kanuny däl, eýsem dini häsiýete hem eýe bolup, Eýran Yslam Respublikasynyň Konstitusiýasynda berkidilen şerigat yslam doktrinasynyň bir bölegidir.
Şeýle-de bolsa, doly gadagançylyga garamazdan, ýurtda, esasanam VPN we cryptocurrencies ulanýan ýaşlaryň arasynda giň gizlin jedeller we onlaýn gambling medeniýeti bar.
Dini-hukuk binýady
Eýranda Yslam döwlet we hukuk ulgamyny kesgitleýär we humar oýunlary (arapça: maýsir ýa-da qimar) günä we Alla garşy jenaýat hasaplanýar.
Bu gadaganlyk Gurhan ("al-Maýda" suresi, 90-91-nji aýat) esasynda döredildi, bu ýerde tolgunma "şeýtanyň erbet işi" diýlip yglan edildi.
Eýranyň Konstitusiýasy (4-nji madda) ähli kanunlaryň şerigat kadalaryna laýyk gelmegini talap edýär,
şonuň üçin humarly oýunlar, alkogol ýaly, priori bikanun.
Kanunçylyk binýady
Esasy kadalaşdyryjy hukuk namalary:1. Eýran Yslam Respublikasynyň Jenaýat kodeksi (705-713-nji madda) - humarly oýunlaryň guralmagyny, gatnaşmagyny we olara ýardam edilmegini gadagan edýär.
2. "Kompýuter ulgamlary arkaly edilen jenaýatlar hakynda" kanun (2009) - onlaýn gembling kiberjenaýatçylyga deňleşdirýär.
3. "Çap we mahabat hakynda" Kanun (1986) - islendik humarly hyzmatlary öňe sürmegi gadagan edýär.
4. "Internet üpjün edijileriniň işi hakynda" Kanun (2002) - humarly mazmunly saýtlary petiklemäge borçly edýär.
Esasy düzgünler:- kazinolar, bukmeker ofisleri we onlaýn gambling doly gadagan edilýär;
- pul üçin humarly oýunlara gatnaşmak - jenaýat işi;
- mahabat we araçylyk "günä kömek" bilen deňleşdirilýär;
- döwlet edaralary humarly mazmun bilen baglanyşykly domenleri we IP-i petiklemäge borçludyrlar;
- jeza - 6 ýyla çenli türme möhleti, jerime we emlägi konfiskasiýa etmek.
Hakyky ýagdaý
Resmi gadaganlyklara garamazdan, humarly oýunlar gizlin we sanly görnüşde dowam edýär.
Deňiz saýtlary we Telegram-botlar arkaly işleýän onlaýn nyrhlar we kripto-kazinolar aýratyn işjeň ösýär.
Esasy tendensiýalar:- oýunçylar internet trafigini süzmek üçin VPN we proxy ulanýarlar;
- goýumlar cryptocurrencies (Tether, Bitcoin, TRON) arkaly amala aşyrylýar;
- Telegram bikanun jedeller we mahabat üçin esasy kanal boldy;
- meşhur markalar (1xBet, Mostbet, BetWinner, Stake) aýnalar we anonim şlýuzlar arkaly işleýär;
- deňiz saýtlary interfeýsi farslara uýgunlaşdyrýar we riallary kabul edýär (IRR).
Hünärmenleriň çaklamalaryna görä, Eýranda her ýyl kölegeli gambling mukdary 500 million dollardan geçýär, şol bir wagtyň özünde 2 milliona çenli adam iň bolmanda bir gezek onlaýn oýunlara gatnaşdy.
Gözegçilik we blokirleme
Eýranda internet giňişligine gözegçilik etmek:- FATA Police (Eýranyň kiber polisiýasy) - saýtlary we gatnaşyjylary yzarlaýar;
- Medeniýet we yslam ugry ministrligi - mazmuny süzýär;
- Aragatnaşyk we maglumat tehnologiýalary ministrligi - tehniki taýdan petiklemegi amala aşyrýar;
- Ynkylap gwardiýasy (IRGC) - bikanun kazinolary maliýeleşdirmek boýunça derňewleri alyp barýar.
Kadadan çykmalar
Yslam ýurtlarynyň köpüsinden tapawutlylykda Eýran hatda pul üçin "güýmenje" ýa-da "simwoliki" oýunlara-da ýol bermeýär.
Onlyeke-täk kadadan çykma - döwlet kompaniýalary ýa-da dini gaznalar tarapyndan geçirilýän pul gatançsyz lotereýalar we çyzgylardyr (haýyr-sahawat çäreleri, kwartiralaryň we awtoulaglaryň çyzgylary).
Mysal üçin, "Imam Khomeini Relief Committee" milli lotereýasy humarly hasap edilmeýär,
sebäbi onuň maksady gatnaşyjylaryň girdejisi däl-de, "mätäçlere haýyr-sahawat we kömek".
Durmuş we medeni tarap
Eýran jemgyýetinde humarly oýunlar ahlaksyz we günbatar hadysasy hökmünde kabul edilýär.
Olara gatnaşmak diňe bir kanun bilen däl, eýsem jemgyýet tarapyndan hem - durmuş ýagdaýynyň ýitmegine çenli ýazgarylýar.
Şeýle-de bolsa, soňky ýyllarda ýaşlaryň we IT-nesliň arasynda sport, e-sport we kriptokazino jedellerine bolan gyzyklanma artýar, bu berk kadalar bilen sanly globallaşmagyň arasyndaky umumy gapma-garşylygy görkezýär.
we humarly oýunlar onuň ýüze çykmalarynyň birine öwrülýär,
Ähli gadaganlyklara we töwekgelçiliklere garamazdan.
Ykdysady tarapy
Eýran gemblingiň doly jenaýatlaşdyrylmagy sebäpli ep-esli serişdesini ýitirýär.
Garaşsyz analitikleriň pikiriçe, her ýyl ýurtdan cryptocurrency amallary arkaly deňiz onlaýn kazinolaryna 1 milliard dollara çenli "syzýar".
Käbir ykdysatçylar daşary ýurtlular üçin düzgünleşdirilen platformalary döretmegi teklip edýärler,
daşary ýurt walýuta girdejilerini almak we akymlara gözegçilik etmek üçin Gyrgyzystandan we Gazagystandan görelde alyň.
Emma bu pikir yslam etikasynyň esaslaryna ters gelýär we entek syýasy goldawy ýok.
Perspektiwalar
Häzirki wagtda Eýranda humarly oýunlaryň kanunlaşdyrylmagynyň geljegi nola deňdir.
Bu temany ara alyp maslahatlaşmak üçin edilen islendik synanyşyk ruhy ýolbaşçylar we Konstitusiýanyň goragçylary geňeşi tarapyndan berk ret edilýär.
Şeýle-de bolsa, sanly ykdysadyýetiň we kripto bazarynyň barha artýan basyşy häkimiýetleri doly inkär etmek däl-de, gözegçilik ulgamyny ösdürmäge mejbur edip biler.
Geljekde deňiz iGaming kompaniýalary üçin çäklendirilen ygtyýarnamalaryň peýda bolmagyna garaşylýar,
daşary ýurtlulara we syýahatçylara gönükdirilen, ýöne Eýranyň raýatlaryna däl.
Eýran humarly oýunlar meselesinde dünýäde iň ýapyk ýurtlaryň biridir.
Gemblingiň ähli görnüşleri kanun we din tarapyndan gadagan edilýär,
olary guramak we olara gatnaşmak üçin agyr jeza göz öňünde tutulýar.
Ýöne sanly döwürde şeýle päsgelçilikler hem "wirtual tolgunmany" doly duruzyp bilmeýär,
kem-kemden sosial nägileligiň we çäklendirmelerden ykdysady gaçmagyň täze görnüşine öwrülýär.
Eýran şerigat boýunça humarly oýunlara düýbünden gadaganlygyň mysaly bolup galýar
bu ýerde diňe haýyr-sahawat döwlet lotereýasyna gatnaşmak ýeke-täk kanuny "töwekgelçilik" bolup galýar.