Ygtyýarnamalardan we salgytlardan döwletiň girdejileri
1) Esasy salgyt gurluşy
Salgyt binýady: GGR = kabul edilen nyrhlar minus tölenen ýeňişler (oýnuň her görnüşi boýunça).
Salgyt stawkalary:- 35% GGR - lotereýa we tehniki oýunlar üçin (slotlar/VLT we olaryň onlaýn analoglary);
- 30% GGR - beýleki görnüşler üçin (kesgitlenen nyrhlar, bingo, durmuş oýunlary, totalizator we ş.m.). 30% üýtgetmek 2024-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan güýje girýär (öň - 23%).
- "Gury ýer" üçin iň pes salgyt: tehniki oýnuň her bir pozisiýasy üçin iň az kesgitlenen çärýek salgydy alynýar (çeşmeler bosaganyň ewolýusiýasyny görkezýär; taryhy taýdan - 9,200 CZK/çärýek, synlaryň birnäçesinde ýokarlanan dereje 13,400 CZK/çärýek peýda bolýar - operator iki göterimden köp töleýär: 35% GGR ýa-da iň az).
- Hasabat möhletleri: Salgyt çärýekde berilýär we tölenilýär (çärýekden soň 25-nji güne çenli).
- CIT (girdeji salgydy): Çeçenistanda salgyt borjy bar bolsa, operator korporatiw salgydy hem töleýär (umumy re regimeim boýunça häzirki nyrh).
2) Pul nirä gidýär: Döwlet býujeti bilen şäherleriň arasynda paýlanyş
Çeh ulgamy ýerli býudjetleri oýun salgydynyň hasabyna göni "iýmitlendirýär":- Tehniki oýunlar üçin girdeji 35% döwlete/65% häkimliklere bölünýär.
- Beýleki görnüşler üçin - döwlete 70 %/häkimliklere 30%.
- Bu formula resmi hasabatda berkidildi we kiçi şäherlere býudjetini ep-esli doldurmaga mümkinçilik berýär.
2023-nji ýylyň jemleri: ähli "oýun" salgydyndan häkimlikleriň paýy ≈ 52% (takmynan 9,5 mlrd CZK), galanlary - merkezi býudjet boldy.
3) Girdejileriň gerimi: ýyllar boýunça görkezijiler
2023: oýun pudagyndan salgyt girdejileri - 18,593 mlrd CZK; bu onlaýn ösüşiň we dolandyryşyň netijeliliginiň ýokarlanmagyny görkezýär.
2024 (baha bermek/metbugat): maliýe blogunyň birnäçe iş neşirleri we metbugat habarlary: takmynan 20,6 milliard CZK "humar" salgytlarynyň (12,5% g/g) ýokarlanandygyny görkezýär. Bu görkezijini jemleýji býudjet hasabaty çap edilýänçä görkeziji hökmünde ulanyň.
GGR konteksti: 2023-nji ýylda oýunçylaryň 59,2 mlrd CZK arassa ýitgilerinde (873,5 mlrd stawkalar - 814,3 mlrd utuklar) GGR-den salgyt tölemek deňeşdirip boljak býudjet girdejilerini berýär.
4) Ygtyýarnamalar, ýygymlar we maliýe kepillikleri
Döwlet GGR salgydyndan başga-da administratiw ýygymlary alýar we operatorlaryň düzgün-nyzamyny ýokarlandyrýan pul kepilliklerini (surety) talap edýär:- Ygtyýarnama üçin "esasy" haýyşnama üçin döwlet pajy: 5 000 CZK (göçürilmeýär, esasy ygtyýarnamanyň hereket ediş möhleti - 6 ýyla çenli).
- Tabşyrmak/amal etmek: Çeçenistan Respublikasynyň Maliýe ministrligine arza; ygtyýarnama aýrylmaýar, möhleti - iň köp 6 ýyl (esasy üçin).
- Maliýe kepillikleri (186/2016 kanun): mysal üçin, her kazino üçin 10 million CZK (operatora azyndan 20 million CZK, iň köp 50 million CZK); "oýun zallary" üçin - beýleki bosagalar (zal üçin 1 mln CZK; iň az 10 million CZK/operatora iň köp 50 million CZK). Bu möçberler ygtyýarnamanyň möhletinden azyndan 1 ýyl geçýän möhlete döwletiň peýdasyna doňdurylýar.
5) Dolandyryş we gözegçilik: goşmaça girdejiler
Maliýe administrasiýasy yzygiderli tematiki barlaglary geçirýär: 2025-nji ýylda 2021-2022-nji ýyllardaky auditiň netijelerine görä, ýüze çykarylan düzgün bozmalar (bazanyň kemsidilmegi, nädogry ýygymlar) sebäpli 540 million CZK (~ 22 million ýewro) ≈ goşmaça hasaplandy we býudjetine gaýtaryldy.
6) Bu döwlet we pudak üçin nämäni aňladýar
Býudjet üçin: durnukly girdeji kanaly (iki derejeli GGR-salgyt + awtomatlara iň az salgyt), şeýle hem tehniki oýunlaryň "65%" üsti bilen häkimlikleriň maksatly goldawy.
Operatorlar üçin: 2024-nji ýyldaky özgertmelerden soň slotlara/lotereýalara (35%) we beýleki önümlere (30%) ortaça pes ýükli öňünden aýdyp boljak fiskal model.
Düzgünleşdiriji üçin: hasabatlylygyň aç-açanlygyna, onlaýn telemetriýa we töwekgelçilik analitikasyna ünsi jemlemek; Maliýe ministrliginiň degişli bölümi salgyt we ygtyýarnama çagyryşlaryny utgaşdyrýar.
7) Ýygy-ýygydan soraglar (mini-FAQ)
Salgytdan kim pul alýar? "Tehniki oýunlar" üçin - 35% döwlet býudjeti/65% häkimlikler; beýlekiler üçin - degişlilikde 70 %/30%.
2023-nji ýylda näçe ýygnadyňyz? 18,593 mlrd CZK (humarly oýunlardan alynýan salgytlar).
2024-nji ýyldan başlap nyrhlar näme? lotereýalar we tehniki oýunlar üçin 35%; 30% - beýlekiler üçin (öňki 23% ýerine).
Pulemýotlar boýunça "iň az salgyt" barmy? Hawa, her bir pozisiýa üçin çärýekleýin minimal (çeşmeler/düşündiriş döwründe ulanylýan çäklere baglylykda 9 200-13 400 CZK/çärýegi görkezýär).
Başga haýsy tölegler bar? Haýyşnama üçin döwlet pajy (5 000 CZK) we maliýe kepillikleri (obýektiň görnüşi boýunça onlarça million CZK).
Çeh Respublikasynyň oýun pudagyndaky býudjet modeli GGR-den ýokary, ýöne aç-açan salgytlar, pulemýotlar boýunça iň az tölegler we häkimlikler üçin ep-esli paýy bolan serişdeleriň proporsional paýlanmagydyr. Iş ýüzünde bu, ýyllyk salgyt girdejileriniň 18-21 mlrd CZK ~ (soňky ýyllarda), kepillik arkaly operatorlaryň durnukly tertip-düzgünini we ýerli býujetler üçin durnukly binýady berýär. Işewürlik üçin bolsa üstünlik = laýyklyk, önümiň dogry klassifikasiýasy (30% vs 35%) we takyk hasabat - ýogsam goşmaça töleglere we sanksiýalara töwekgelçilik edýärsiňiz.