Kosowanyň onlaýn kazinolary

Kosowa Balkanlarda kanun çykaryjy derejede humarly oýunlar düýbünden gadagan edilen ýeke-täk ýurtdyr.

Gadaganlyk baradaky karar 2019-njy ýylda bukmeker nokatlarynda bolup geçen birnäçe jenaýat wakalaryndan soň kabul edildi we bu köpçülikleýin çekişmelere sebäp boldy.

Doly gadagançylyga garamazdan, raýatlaryň onlaýn gembling bilen gyzyklanmasy ýokary bolmagynda galýar we hökümet onlaýn nyrhlary we kazinolary döwlet gözegçiligi astynda çäklendirilen kanunlaşdyrmak mümkinçiligine seredýär.

Gadagançylygyň taryhy we sebäpleri

2019-njy ýyla çenli Kosowada ýüzlerçe oýun zaly we bukmeker nokatlary işjeň işleýärdi.

Humarly oýunlar pudagy "Law No. 04/L-156 on Games of Chance" (2013).

Bu döwürde ýurdumyzda humarly oýunlar, şol sanda slotlar, poker we sport jedelleri bilen üpjün edýän 300-den gowrak kompaniýa hereket edýärdi.

Şeýle-de bolsa, 2019-njy ýylyň mart aýynda Suharkadaky we Liplyandaky bukmeker ofisleriniň işgärleriniň iki sany öldürilmegi boldy. Bu wakalar rezonans döretdi we premýer-ministr Ramuş Haradinaýyň ýolbaşçylygyndaky hökümet ähli humar oýunlaryny derrew ýapmak kararyna geldi.

Kosowanyň Mejlisi aşakdakylary kesgitleýän düzedişleri kabul etdi:

humarly oýunlaryň ähli görnüşlerine doly gadaganlyk;
ähli ygtyýarnamalaryň ýatyrylmagy;
humar oýunlaryny guramak ýa-da oňa gatnaşmak üçin jenaýat jogapkärçiligi;
reýdler netijesinde alnan enjamlaryň ýok edilmegi.

Kanunçylyk

Hereket edýän kanun - Hukuk No. 06/L-155 on the Prohibition of Games of Chance (2019).

Esasy düzgünler:

humarly oýunlaryň ähli görnüşleri gadagan - kazinolar, lotereýalar, onlaýn oýunlar, jedeller we bingolar;
humarly oýunlaryň mahabaty we mahabaty gadagan edilýär;

jerimeler we jenaýat jogapkärçiligi göz öňünde tutulýar:

ýuridik şahslar üçin 500 000 funt sterlinge çenli jerime;
guramaçylar üçin 10 ýyla çenli türme tussaglygy;
diňe milli tiraulationlary geçirmäge çäkli hukugy bolan Kosowanyň Döwlet lotereýasy (Lotaria e Kosowes) üçin kadadan çykma edildi.

Kanunyň berjaý edilişine gözegçilik etmek Içeri işler ministrligine we Kosowanyň Salgyt administrasiýasyna (ATK) ynanyldy.

Bazaryň häzirki ýagdaýy

2019-njy ýylda gadagan edilen pursatdan başlap, ähli kazinolar we bukmeker zallary ýapyldy.

Şeýle-de bolsa, ýerli analitikleriň we jemgyýetçilik guramalarynyň çaklamalaryna görä, humarly oýunlaryň kölegeli bazary dowam edýär:

oýunçylar deňiz onlaýn kazinolaryny ulanýarlar (Curacao, MGA, Gibraltar);
amallar VPN we elektron gapjyklar arkaly amala aşyrylýar;
bikanun bazaryň mukdary ýylda 200-300 million ýewro diýlip çaklanylýar.

Kosowanyň ýaşaýjylarynyň arasynda meşhur deňiz saýtlary:

1xBet, Stake, Bet365, BC. Game, 22Bet, Betano, Fairspin, Betwinner.

Onlaýn gambling

Onlaýn kazinolar resmi taýdan gadagan edilse-de, döwletiň halkara saýtlaryny petiklemek üçin tehniki mümkinçiligi ýok.

Köp oýunçylar jedel etmek ýa-da slot oýnamak üçin VPN we daşary ýurt töleg hyzmatlaryny ulanýarlar.

Bikanun onlaýn gemblingiň esasy ugurlary:

wideo slotlar we live-casino;
sport jedelleri we eSports;
poker ýaryşlary;
kriptokazino (Stake, BC. Game, Fairspin).

2024-nji ýylda Kosowanyň Maliýe ministrligi EUB-niň halkara hünärmenleri bilen bilelikde aşakdakylary göz öňünde tutýan onlaýn gembling düzgünleşdirmek taslamasynyň üstünde işe başlady:

operatorlaryň milli sanawyny döretmek;
onlaýn nyrhlary ygtyýarlandyrmak;
bikanun saýtlary süzmek;
salgyt salmak we maliýe akymlaryna gözegçilik etmek.

Gadaganlygyň ykdysady netijeleri

2019-njy ýyla çenli oýun pudagy:

her ýyl 20 million ýewrodan gowrak salgyt;
5000 töweregi iş orunlary;
sporty we haýyr-sahawat başlangyçlaryny goldamak.

Gadaganlykdan soň:

müňlerçe işgär işini ýitirdi;
işiň bir bölegi gizlinlige gitdi ýa-da Albaniýa we Demirgazyk Makedoniýa göçdi;
döwlet salgyt girdejilerinden onlarça million ýewro ýitirdi.

Ykdysadyýetçiler düýbünden gadagançylygyň sosial meseleleri çözmändigini, diňe bazary çal zona geçirendigini bellediler.

Töleg usullary we çäklendirmelerden aýlanyp geçmek

Humar oýunlary gadagan edilendigi sebäpli, resmi banklar we fintech kompaniýalary gembling bilen baglanyşykly amallary petikleýärler.

Şeýle-de bolsa, oýunçylar alternatiw kanallary ulanýarlar:

deňiz saýtlaryna VPN-girmek;
Skrill, Neteller, Revolut elektron gapjyklary;
cryptocurrencies (Bitcoin, Ethereum, USDT);
öňünden tölenen Paysafecard kartlary.

Şeýle usullary yzarlamak kyn, bu bolsa bikanun operatorlara garşy göreşi kynlaşdyrýar.

Jogapkär oýun we durmuş tarapy

"Responsible Gaming" -iň resmi programmalary humarly oýunlaryň gadagan edilmegi sebäpli ýok.

Şeýle-de bolsa, hökümete degişli bolmadyk guramalar, şol sanda Qendra pör Köşillim dhe Parandalim tö Varyosisyo, garaşlylyk töwekgelçiligi barada bilim kampaniýalaryny alyp barýarlar we öňki oýunçylara goldaw berýärler.

Esasy meseleler:

garaşlylygyň öňüni almak boýunça döwlet strategiýasynyň ýoklugy;
ilatyň psihologiki goldawynyň pesligi;
Telegram we sosial ulgamlar arkaly bikanun mahabatyň ösüşi.

Kanunlaşdyrmagyň geljegi

Resmi gadaganlyga garamazdan, 2024-nji ýylda Kosowanyň hökümeti Albaniýanyň we Demirgazyk Makedoniýanyň mysalynda onlaýn gemblingiň çäklendirilen kanunlaşdyrylmagy mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşyp başlady.

Seredilýän çäreler:

Maliýe ministrliginiň ýanynda Döwlet humarly oýunlar agentligini döretmek;
berk gözegçiligi bolan 3-5 iri operatory ygtyýarlandyrmak;
hakyky wagtda gözegçilik ulgamynyň integrasiýasy;
Responsible Gaming hökmany çäreleri.

Deslapky çaklamalara görä, bölekleýin kanunlaşdyrmak her ýyl 25 million ýewro çenli býudjetine gaýtaryp we kölege dolanyşygyny azaldyp biler.

Kynçylyklar we kynçylyklar

ygtyýarlylandyrmagyň hukuk mehanizminiň ýoklugy;

bikanun işjeňligiň ýokary derejesi;
kriptografik walýutalara we deňiz hyzmatlaryna garaşlylyk;
kanunçylygyň EUB standartlaryna uýgunlaşmagynyň zerurlygy;

maliýe gözegçiliginiň pes derejesi.

Häzirki wagtda Kosowa öz gembling syýasatyny doly gadagan etmek bilen döwrebaplaşdyrmagyň arasynda.

2019-njy ýyldaky doly gadaganlyk humarly oýunlary ýok etmedi, diňe kölegelere çykardy.

Döwlet tarapyndan gözegçilik edilýän düzgünleşdirilýän onlaýn-gemblingiň mümkin bolan girizilmegi salgyt girdejilerini dikeltmäge, iş orunlaryny döretmäge we oýunçylaryň goragyny üpjün etmäge ukyplydyr.

Eger hökümet düzgünleşdirmegiň Europeanewropa modelini durmuşa geçirýän bolsa, Kosowa gözegçilik, ykdysadyýet we sosial howpsuzlygyň arasyndaky deňagramlylygy üpjün edip, gadaganlykdan aç-açan we jogapkärli humar bazaryna geçip biler.