Yrakda humar oýunlary we onlaýn kazinolar

Yrak, kanun tarapyndan hem, yslam şeriaty tarapyndan hem humarly oýunlar düýbünden gadagan edilen döwletleriň biridir.

Dini kadalar hukuk ulgamyna çuňňur dokalan ýurtda gembling diňe bir jenaýat däl, eýsem yslam ahlagyna ters gelýän günä hasaplanýar.

Humarly oýunlaryň islendik görnüşi - pokerden we ruletlerden başlap, onlaýn jedellere çenli - bikanun, olary guramak ýa-da olara gatnaşmak üçin agyr jeza göz öňünde tutulýar.

Şeýle-de bolsa, berk gözegçilige garamazdan, Yrakda cryptocurrencies we daşary ýurt platformalary bilen üpjün edilýän oflayn we onlaýn kölegeli bazar bar.

---

Taryhy kontekst

1960-njy ýyllara çenli Yrakda, esasanam Bagdatda we Basrada daşary ýurtlulara we harby hünärmenlere gönükdirilen hususy oýun klublary bardy.

Şeýle-de bolsa, 1969-njy ýylda Baasist partiýasynyň dini täsiriniň güýçlenmegi we häkimiýete gelmegi bilen ähli humarly oýunlar ýapyldy we gambling anti-jemgyýetçilik we ahlaksyz iş diýlip yglan edildi.

2003-nji ýyldan soň, Saddam Huseýniň re regimeiminiň pese gaçmagy bilen ýurda hususy maýa goýumlary we sanlylaşdyrma geldi, ýöne humarly oýunlar pudagyndaky kanunçylyk üýtgemedi -

gembling gadagan edilýär, dini guramalar bolsa ony kanunlaşdyrmak synanyşyklaryny berk ýazgarýarlar.

---

Kanunçylyk

Esasy hukuk namalary:

1. Yragyň Jenaýat kodeksi (1969), 386-389-njy maddalar - humar oýunlaryny, lotereýalary we kazinolary guramagy gadagan edýär.

2. Ahlak tertibi hakynda kanun (1983) - humarly oýunlary "jemgyýetçilik esaslaryny pese gaçyrýan hereketlere" deňleşdirýär.

3. Yrak konstitusiýasy (2005, 2-nji madda) - yslam dinini kanunlaryň esasy hökmünde kesgitleýär, bu ýerde gembling günädir.

4. Kiberjenaýatçylyk kanuny (2021, taslama) - onlaýn gambling we şuňa meňzeş saýtlary mahabatlandyrmak üçin jeza göz öňünde tutulýar.

Esasy düzgünler:

• Kazinolar, oýun awtomatlary, jedeller, poker, lotereýalar - gadagan;
• Onlaýn gambling we humarly oýunlaryň mahabaty - jenaýat;
• Maliýe edaralary deňiz kazinolaryna geçirimleri petiklemäge borçludyrlar;
• Oýny pul bilen guramakda günäkär adamlar 5 ýyla çenli azatlykdan mahrum edilip bilner;
• Raýatlaryň internetdäki jedellere gatnaşmagy jerime salynmagyna ýa-da tussag edilmegine eltýär.

---

Hakyky ýagdaý

Resmi gadaganlyklara garamazdan, ýurtda, esasanam iri şäherlerde - Bagdatda, Erbilde we Basrada giň ýerasty oýun medeniýeti bar.

Hususy bikanun klublar kafe ýa-da "dynç alyş öýleri" ady bilen işleýärler, internetde bolsa deňiz oýun platformalary işjeň ösýär.

Esasy tendensiýalar:

• humarly saýtlara girmek VPN we ykjam proksi arkaly amala aşyrylýar;
• hasaplaşyklar kriptografik walýutada (Bitcoin, USDT, TRON), ýygy-ýygydan - araçylaryň üsti bilen ABŞ dollarynda amala aşyrylýar;
• meşhur deňiz markalary - 1xBet, Stake, BetWinner, Melbet, Parimatch, PokerStars;
• Telegram kanallary "hususy elýeterliligi", mahabat kodlaryny we kripto gapjyklaryny hödürleýär;
• Bikanun totalizatorlar WhatsApp toparlary arkaly işleýärler we futbol we kriket jedellerini kabul edýärler.

Yrak kiber gözleg merkeziniň (2024) maglumatlaryna görä, Yrakdan 400,000-den gowrak ulanyjy deňiz kazinolaryna yzygiderli baryp görýär we kölegeli onlaýn gambling mukdary ýylda 300-400 million dollar diýlip çaklanylýar.

---

Onlaýn gambling we cryptocurrencies

Halkara töleg ulgamlarynyň petiklenmegi we sanksiýalar sebäpli daşary ýurt kazinolary Yrakdan bank geçirimlerini kabul edip bilmeýärler.

Şonuň üçin oýunçylar cryptocurrencies we P2P amallaryna köpçülikleýin geçdiler.

Aýlanmagyň meşhur usullary:

• Binance P2P, OKX, TRC-20 USDT arkaly doldurmak;
• anonim kripto gapjyklary we Telegram-botlar;
• daşary ýurt belgilerini we VPN-leri ulanmak (Türkiýe, BAE, Kipr).

2023-nji ýylda Yragyň Merkezi Banky "hasaba alynmadyk söwda amallary" üçin kriptografik walýutalaryň ulanylmagyny gadagan etdi, ýöne bu gadaganlyk aslynda gambling traffigini bes etmedi

haryt dolanyşygy resmi däl araçylaryň hasabyna dowam edýär.

---

Bikanun oýunlara gözegçilik etmek we olara garşy göreş

Humarly oýunlara garşy göreşmek üçin jogapkärçilik:

• Içeri işler ministrligi (MOI) - ýerasty klublaryň öňüni almak;
• Ahlak howpsuzlygy komiteti - jemgyýetçilik ahlaklylygyna gözegçilik etmek;
• Cybercrime Directorate (MOI) - onlaýn işjeňlige gözegçilik etmek we saýtlary petiklemek;
• Yrak Banky - maliýe gözegçiligi we AML-complayens.

Ýurdumyzda her ýyl onlarça adam "pul oýunlaryna" gatnaşandygy üçin tussag edilýär, polisiýa bolsa ýerasty zallara garşy reýdler barada yzygiderli habar berýär.

Şeýle-de bolsa, anyk gözegçilik ulgamynyň ýoklugy onlaýn gembling garşy göreşi netijesiz edýär.

---

Jemgyýetçilik we dini tarap

Yrakdaky yslam medeniýeti tolgunmany berk ýazgarýar.

Dini liderler - sünni we şaýy

humarly oýunlara garşy fetwalary yzygiderli çap edýärler, olary alkogol we süýjülige deňleşdirýärler.

Beýik Aýatullah Ali al-Sistani (Najaf): Şeýle-de bolsa, ýaşlaryň we IT hünärmenleriniň arasynda onlaýn gemblinge bolan garaýyş has pragmatiki boldy:

• oýunlar dini jenaýat däl-de, güýmenje ýa-da pul gazanmagyň usuly hökmünde garalýar.

---

Ykdysady tarapy

Kanuny oýun bazarynyň ýoklugy:

• senagatdan nol salgyt girdejileri;
• kriptografik walýutalaryň kölegeli dolanyşygynyň ösüşi;
• kapitalyň deňiz kompaniýalaryna syzmagy;
• syýahatçylygyň ýitmegi - esasanam goňşy Erbilde (awtonomiýa sebitinde) telekeçiler "daşary ýurtlular üçin syýahatçylyk kazinolaryny" döretmek mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşdylar.

Bilermenler gözegçilik edilýän kanunlaşdyrmak

Yrak ýylda 500 million dollar salgyt gazanyp bilerdi, ýöne syýasy we dini ýagdaý muny mümkin däl edýär.

---

Perspektiwalar

Ýakyn ýyllarda Yrakda humarly oýunlary kanunlaşdyrmak mümkin däl.

Döwlet kanunçylygyň yslam modeline esaslanýar, parlament we dini ýolbaşçylar bolsa mowzugyň ara alnyp maslahatlaşylmagyna ýol bermeýärler.

Şol bir wagtyň özünde, hökümet onlaýn gambling möhüm orny eýeleýän resmi däl kripto ykdysadyýetiniň bardygyny ykrar edýär.

Geljek üçin mümkin bolan ssenariýa - ýurduň demirgazygynda (mysal üçin, Erbilde) erkin ykdysady zolaklaryň çäginde daşary ýurtlular üçin çäkli kanunlaşdyrmak.

---

Yrak - humarly oýunlara düýbünden gadaganlyk girizilen ýurt, bu ýerde şerigat we döwlet kanunlary öz pozisiýasynda birdir.

Kazinolar, jedeller we onlaýn gambling bikanun, ýöne sanly döwürde tolgunma ýurda aralaşýar -

VPN, cryptocurrencies we deňiz platformalary arkaly.

Yrak häzirki wagtda däp bazardan has güýçli bolan ýurduň mysalydyr, ýöne sanly hakykat iň berk dini çäkleri hem ýuwaş-ýuwaşdan bulaşdyrýar.