Medeniýet we taryh
Papua - Täze Gwineýa - dünýäniň köp medeniýetli ýurtlarynyň biri, bu ýerde ýüzlerçe etnik topar we 800-den gowrak dil bilelikde ýaşaýar.
Medeni gelip çykyşy Papua we Awstronez mirasyny garyşdyrýar: deňiz söwda ýollaryndan (Hiri däbi) dag ekerançylyk jemgyýetlerine çenli.
Kolonial döwür Germaniýanyň, Angliýanyň we soňra Awstraliýanyň täsiri astynda geçdi; Ikinji jahan urşundan we Kokoda ýolundan soň ýurt 1975-nji ýylda garaşsyzlyk aldy.
Jemgyýetçilik çarçuwasy wantok (maşgala we jemgyýetçilik gatnaşyklary) ýörelgesine esaslanýar.
Däp-dessur durmuşy singsing (tanslar we bedeni boýamak), kundu (deprek) sazyna, Sepik halklarynda erkekleriň "haus tambaran" we remesllere - örülen bilum, oýma, bezeglere baý.
Däp-dessurlar köplenç hristiançylygy ýerli ynançlar bilen birleşdirýär.
Resmi diller - Tok Pisin, Hiri Motu we iňlis, gündelik durmuşda - onlarça ýerli.
Senenama Mt Hagen Show, Goroka Show, Hiri Moale bilen bezelipdir; aşhana - mumu, taro, sago, süýji kartoşka kaukau we deňiz önümleri.
Kenarýaka lagunlaryndan ýokary daglyklara çenli ýiti tebigy mozaika GNG-iň özboluşly medeni landşaftyny emele getirip, geýimlerde, maskalarda we mifologiýada öz beýanyny tapýar.