Dini tekstlerdäki we düşündirişlerdäki tolgunma

Giriş: näme üçin dinler oýna şeýle seresaplylyk bilen seredýärler?

Tolgunmak diňe pul stawkasy däl. Bu tötänlik bilen iş salyşmagyň aýratyn usuly: oňa many bermek, islegiň üstünde işlemäge mejbur etmek. Asyrlar boýy dini däp-dessurlar bu meseläni - oňa Balykçylyk, karma, dao diýip atlandyrmaga synanyşýarlar, şonuň üçinem deňi-taýy hyjuwy we zyýany ösdürip ýetişdirmek üçin humarly oýundan seresaplylyk bilen aýyrýarlar. Aşakda - esasy çemeleşmeleriň kartasy.

Iudaizm: "süňk oýunçysy" we adalatly şertnama meselesi

Tekstler. Tanahda deňlik paýlamagyň usuly hökmünde duş gelýär (ýer, hyzmat) - çaklamak däl-de, prosedura. Emma Talmud humarly oýunçy "mesahek b 'kuwiýa" -ny ýiti tankytlaýar. Ol kazyýetde mynasyp däl şaýat hasap edilip bilner: onuň girdejisi "çynlakaý däl iş" bolup durýar, geleşigiň özi bolsa köplenç asmahta (hakyky niýetsiz wada), şonuň üçin - adalatsyz ýeňiş.

Serhetler. Netije doly tötänleýin bolan pul oýunlary problemaly bolup durýar: olar zähmet etikasyna we geleşigiň adalatlylygyna zyýan ýetirýär. Pulsyz stol oýunlary - kabul ederlikli.

Häzirki zaman jogaplary. Haýyr-sahawat lotereýalary we sinagoglar üçin "reýzerler" rawwinler tarapyndan ara alnyp maslahatlaşylýar: köplenç anyk düzgünlerde, aç-açanlykda we gatnaşyjylaryň gowşaklygy üçin "awyň" ýoklugynda rugsat berilýär.

Hristiançylyk: resulyň çekilişinden başlap, tolgunmany ahlak taýdan tankytlamaga çenli

Ýazuw. Injilde adamlar Hudaýyň islegini gözleýän ýerlerde (Ysraýylyň ýer paýlary, Iudanyň ýerine Matfini saýlamak) saýlamak serişdesi hökmünde ulanylýar. Bu "kör fortuna" ynanmak däl-de, prosedura tötänligi. Şol bir wagtyň özünde, Hoş Habarlarda esgerleriň Isanyň rizasy barada nädip "deňme-deň atandyklary" görkezilýär - bu gahar-gazabyň zalym kinizminiň nyşanyna öwrülen bölüm.

Däp.

Katolik ahlak ylahy adalaty berjaý etmek bilen dynç almagyň bir görnüşi hökmünde orta oýunlara ýol berýär: maşgalany zerur zatlardan mahrum edip, aldap, garaşlylyga boýun egdirip bolmaz; ýamanlyk - ortaça we adalat bozulan ýerlerde.

Astsetiki optikada prawoslaw köplenç duýduryş berýär: tolgunma hyjuwlary döredýär (garakçylyk, samsyklyk, gahar), doga we goňşularyna ünsi ýok edýär. Tejribe - saklamak, boýun almak, seresaplylygy teklip etmek.

Protestant däpleriniň birnäçesinde (puritan we hoş habar mirasy) ýiti tankyt: tolgunma - sowgatlaryň isripsizligi we garaşly hereketleriň görnüşi; "zyýansyz" oýunlaryň kabul edilip bilinjekdigi ýerli ýagdaýda ara alnyp maslahatlaşylýar.

Şu gün. Ybadathanalar neşekeşlere kömek etmek üçin çopançylyk maksatnamalaryny ösdürýärler, agressiw gembling marketingine garşy çykýarlar, etiki düzgüni goldaýarlar.

Yslam: maýsir/kimar "duşmançylyk dökünlerini" gadagan etmek hökmünde

Gurhan we Sünnet. Tolgunma (maýsir, kymar) we serhoşlyga erbet diýilýär: olar "duşmançylyk we ýigrenji sepýärler", Hudaýy ýatlamakdan we namazdan daşlaşdyrýarlar. Gadaganlyk prinsiplidir: pul "gowy maksatlara" gönükdirilse-de, gymmatlyk üçin hadysanyň oýunlaryna gatnaşmak günädir.

Düşünjäniň giňelmegi. Nusgawy fakihler lotereýa, totalizator, nyrhlar barada pikir alyşdylar; häzirki zaman - adalatsyz asimmetriýa bolan "nol jemi" we agdyklyk edýän tötänleýin oýunlar.

Çal zona. Ätiýaçlandyryş, maýa goýumlary we alyş-çalyş tejribeleri garara (ýol berilmeýän näbellilik) we p iba babatda seljerilýär. Netije önümiň gurluşyna baglydyr: töwekgelçilik telekeçilik bolup durýan we adalatly bölünýän ýerinde kabul edilip bilner; bu ýerde töwekgelçilik - humarly we ekspluatasiýa - gadaganlyk saklanýar.

Buddizm: "dogry durmuş" we ejir çekmek şertlerinden ýüz öwürmek

Altynjy ýoluň etikasy. "Eklenjiň dogry serişdeleri" görgüleri we garaşlylygy güýçlendirýän işleri aradan aýyrýar - bu, adatça, humarly oýunlar (balykçylyk we tejribe hökmünde).

Psihologiýa. Tolgunma teşne döredýär, bagtyň sebäbini bilmezligi güýçlendirýär, erbet ýagdaýlary (göriplik, gahar, gynanç) döredýär.

Tejribe. Teklipler - habarlylyk, düzgün-nyzam, şertleri (ýerleri, adamlary, triggerleri) çäklendirmek, sahylyk we teşneligi ideg etmäge öwürmek.

Hinduizm we Jeýn däbi: karma, "süňk oýnamak" we höwes güýji barada sapak

Epos we dharma. "Mahabharatda" süňk oýny betbagtçylyga öwrülýär: patyşalyk we hormat höwes we söýgi sebäpli ýeňilýär. Ahlak: günä süňkde däl-de, çydamsyzlykda we isleg keselinde; hökümdar çäräniň mysaly bolmaly.

Dharma-şastralar köplenç hyjuwy bergileriň we hojalygyň dargamagynyň çeşmesi hökmünde ýazgarýarlar.

Tejribe. Medeni oýunlar däp-dessur/baýramçylyk hökmünde saklanyp bilner, ýöne jedeller we garaşlylyk ahlak däpleri gadagan edilýär.

Sikhizm, Konfutsi we Daos optikasy: tertip, zähmet we hyjuwlary saklamak

Sih Rekat Marýada humarly oýunlary aç-açan gadagan edýär: olar tertip-düzgüni bozýarlar we jemgyýetçilik durmuşyny kemsidýärler.

Konfutsiçilik öz-özüňi saklamagy, borjy we utanjyny nygtaýar; oýun "ýeňil pul" maşgalanyň/iýerarhiýalaryň sazlaşygy üçin zyýanly hasaplanýar.

Taos perspektiwasy has ýumşak düzýär, ýöne "çalt üstünlik" kowalamak bilen baglanyşykly tebigy herekete zorlukly gatyşmagy tankytlaýar.

Esasy tapawut: deňme-deň ≠ tolgunma

Köp däp-dessurlarda çyzgylar prosedura tötänligi hökmünde kabul edilýär (taraplar razy bolanda we netije kemçilik döretmese): hyzmatlaryň, nobatlaryň, emlägiň deň hukuklarda paýlanylmagy. Humarly oýun - köplenç başga biriniň hasabyna, hyjuwyň ösdürilmegi bilen şahsy peýdany gözlemek: bu ýerde dini tankyt ähliumumy diýen ýaly.

Sosial adalat: kime has agyr degýär

Dini etika diňe bir şahsy günä däl, eýsem gurluş zyýanyna hem seredýär:

ejizlerden "öýe" çeşmeleriň akymy;
bergileriň köpelmegi, maşgalalaryň dargamagy;
garaşlylara gönükdirilen marketing;
salgytlar we garaşlylygy döwlet goldawy arkaly "ýeňişleri hususylaşdyrmak we ýitgileri sosiallaşdyrmak".
Şonuň üçin - düzgünleşdirmäge, telekeçiligiň jogapkärçiligine we kömek maksatnamalaryny goldamaga çagyryşlar.

Häzirki zaman soraglary we düşündirişleri

1. Lotereýa "peýdasyna". Däp-dessurlaryň bir bölegi aç-açan meýletinlik, aç-açanlyk, çäklendirmeler bilen rugsat berýär; beýlekiler garaşlylygyň şol bir mehanikasyny görüp, ony saklaýarlar.

2. E-sport, latbokslar, "gündelik" jedeller. Teologlar meňzeşlik ýörelgesini ýygy-ýygydan ulanýarlar: eger garaşlylyk, ekspluatasiýa, adalatsyz asimmetriýa bar bolsa - tolgunma ýaly baha berilýär.

3. Maýa goýumlary vs oýun. Kriteriýa: hakyky gymmatlyk döredilýärmi ýa-da töwekgelçilik adalatly bölünýärmi ýa-da diňe başga biriniň gowşaklygy bilen üýtgewsizlige jedel.

4. Endik bejergisi. Dinler jemgyýete, seresaplylyk dessuryna, tertip-düzgüne, jogapkärçilige - hünär kömegi bilen bilelikde ünsi jemleýärler.

Dini etikanyň amaly "ankerleri" (gysga çek-sanawy)

Maksat: dynç alyş/sosial oýun ýa-da "gudraty" yzarlamak?

Bahasy: maşgala, zähmet, borç ejir çekýärmi? bergiler/aldaw barmy?

Azatlyk: durup bilerinmi? çäklendirmeleri kim goýýar - men ýa-da "jaý"?

Adalat: asimmetriýa kimiň tarapynda? ejizleri ulanýarmy?

Ruhy täsir: minnetdarlygy we sahylygy artdyrýarmy ýa-da açgözlügi we gahary döredýärmi?

Jemleýji: umumy agza - seresaplylyk, adalat, rehimdarlyk

Dini tekstler hadysany gural we tolgunma hökmünde hyjuw hökmünde tapawutlandyrýar. Birinjisi umumy işlerde mümkindir we peýdalydyr; ikinjisi - hemişe diýen ýaly howply: zähmeti bulaşdyrýar, gatnaşyklary ýok edýär, ýakyn "duşman" edýär, şowlulykdan bolsa butdyr. Häzirki zaman düşündirişleri üç çagyryşda birleşýär:

1. Seresaplylyk we çäre (şahsy we jemgyýetçilik çäklendirmeleri).

2. Adalat (ulgamy ejizlere gurmaň).

3. Rehimdarlyk (garaşlylara utanmak däl-de, kömek etmek).

Ynsan bagtyň guly däl. Ol erkin, şol sanda bahasy gaty ýokary bolanda süňkleri atmazlyk azatlygy.