Gadymy Rimde we Gresiýada humar oýunlary

Giriş: iki siwilizasiýa - iki töwekgelçilik stili

Grek dünýäsi oýny baýramçylyk, poeziýa we simposiýalarda aragatnaşyk bilen baglanyşdyrýardy; Rim - nyrhlaryň tejribesi, hukuk çäklendirmeleri we şertlerde, traktirlerde we köçelerde durmuş dynç alyşy bilen. Iki medeniýet Europeewropada güýçli miras galdyrdy: terminlerden ("alea") formatlara (oýun süňkleri, stoluň üstünde "ýaryşlar", tagtadaky harby strategiýalar).

Gresiýa: simposiýa, süňkler we "intellektual" tagtalar

Astraganlar we süňkler

Simposiýalarda astraganlar (haýwanlaryň bogunlarynyň süňkleri) we kublar zyňyldy. Netijeler çakyrdan başlap, ownuk şaý-seplere çenli degişmeler, tostlar, mini-jedeller üçin oýun we sebäp bolup hyzmat etdi. Şäher durmuşynda ussahanalarda, howlularda we gämi duralgalarynda "az" oýnamak bilen wagt öldüripdirler.

Petteia we "söweşiji oýunlar"

Petteia - "daşlar/çipler" bilen strategiki tagta, bu ýerde maksat duşmanyň şekillerini gurşap almak we "tutmak". Bu harby abstrakt oýunlaryň prototipi: az tötänlik, has köp taktika. Bilimli raýatlar ony akyl we jedel üçin simulýator hökmünde gowy görýärdiler.

Kottabos we "sosial nyşan"

Pişiklerde kottabos - şerabyň galyndylaryny nyşana zyňmak bilen meşgullandy. Oýun çeýeligi, şowlulygy we sosial çykyşy birleşdirdi: ýeňijiler agşamyň şöhratyna eýe boldular, jedelleşýänler - epigrammalar üçin mowzuk.

Sport we ýaryşlar üçin jedeller

Grek şäherleri ýaryşlar: atletika, araba ylgamak bilen ýaşapdyrlar. Jedeller resmi däl, köplenç maşgalanyň ýa-da gimnaziýanyň "hormatydy". Halk arasynda - ýaryşlaryň we söweşleriň netijesi barada ownuk jedeller; asyllylaryň abraýy we türgenleriň hemaýatkärligi bar.

Ahlak we filosofiýa

Platon we beýleki akyldarlar "girdeji üçin oýunlara" şübheli garaýardylar, ýöne ortaça dynç alyş bilen weýran ediji tolgunmany tapawutlandyrýardylar. Etiki ideal - ölçek we öz-özüňi dolandyrmak: oýun öýe, senetlige we syýasata zyýan bermese, rugsat berilýär.

Hukuk we durmuş

Şäherler ybadathanalaryň we meýdançalaryň golaýynda şowhunly ýygnanyşyklara we pul oýunlaryna ýerli çäklendirmeler girizipdirler. Resmiler "gijeki" partiýalary dargatyp, oýnuň söweşe öwrülen myhmanhanalaryna jerime salyp bilerler. Baýramçylyklarda garaýyş ýumşadyldy.

Rim: "alea", tabernae we gadaganlyk maýatnigi

Alea - şowlulygyň nyşany hökmünde zyňmak

"Alea" sözi humarly oýunlaryň manysyna öwrüldi. Süňkler (tesserae) öýlerde, dükanlarda, terminlerde, sirkiň stendlerinde zyňylýar. "Dogruçyl" süňkler we galplyklar bardy; teňňeler, zatlar, käwagt hyzmatlar üçin oýnadylar. "Çekiliş atyldy" diýen söz, tutanýerlilik we töwekgelçilik metaforasy.

Tabula we "garyndaşlar" nard

Tabula - çipleri deňme-deň hereket edýän ýaryş tagtasy: çalt, humarly, jedeller üçin amatly. Dürli görnüşler "wagtlaýynça" ýa-da "markada" oýnamaga mümkinçilik berdi, edaranyň eýesi bolsa "komissiýa" - irki "house edge" alyp bilerdi.

Ludus latrunculorum - "garakçylaryň oýny"

"Söweşijiler" (latrunculi) biri-birini gurşap alýan strategiki oýun. Ol harby we wezipeli adamlar tarapyndan ýokary baha berildi: hasaplamany we ünsi taýýarlaýar. Bu ýerde tolgunma "güýçli oýunçylaryň" arasyndaky oýnuň netijesine jedel edilýär.

Nirede oýnadyk

Terma: suwa düşeninden soň - süňkde ýa-da tabulada bir topar, az mukdarda jedel.

Tavernalar (tabernae, popinae): ses, şerap, çalt zyňmak; eýesi tertibe we "komissiýa" gözegçilik edýärdi.

Köçeler we portikler: daşyň üstünde çyzylan improwizirlenen tagtalar.

Harby lagerler: esgerler simwoliki jedeller edip, boş wagtlaryny süňkleri bilen geçiripdirler.

Kanunlar we ahlaklar

Resmi taýdan pul oýunlary köplenç dynç alyş günlerinden daşarda çäklendirilýärdi ýa-da gadagan edilýärdi. "Sosial jübüt" bilkastlaýyn çykarylanda, uly baýramçylyklarda (Saturnaliýa ýaly) kadadan çykmalara ýol berilýärdi: maskalar, rollary çalyşmak, sahylyk we hawa - oýun. Ahlakçylar wagt ýitirmegi we karz dawalaryny ýazgardylar; magistratlar "erbet" jelephanalara jerime salyp, ýapyp bilerler. Emma gündelik tolerantlyk uludy: "mahabat berme - orta oýna".

Aýallar, gullar, status

Aýallaryň köpçülige oýnamagy edep-terbiýäni bozmak hasap edilýärdi, ýöne hususy jaýlarda "kiçijik" öý oýunlaryna rugsat berilýärdi. Gullar eýeleriniň rugsady bilen oýnadylar; ýeňişler käwagt öýüň "umumy zerurlyklaryna" gidýärdi. Sosial iýerarhiýa hatda stoluň başynda-da görünýärdi.

Din we nyşan: Týuhe we Fortuna

Grekler Týuk (şowlulyk), rimliler Fortun hakda gürlediler. Bagt ybadathanalary köp ýerlerde durýardy: adamlar "bagtly eli üçin" sowgat getirýärdiler. Baýramçylyklarda oýun ýylyň/möwsümiň amatly başyna öwrüldi, ýöne ruhanylar we ahlakçylar duýduryş berdiler: artykmaçlyk - maşgalanyň we raýat borçlarynyň dargamagynyň ýoludyr.

Dynç alyş ykdysadyýeti: önümçilik, komissiýa, "gara bazar"

Ussalar süňkden, bürünç, pil süňkünden, aýnadan süňkler ýasaýardylar; tagtalar - agaçdan we daşdan. Tawernler iýmit, çakyr we az mukdarda "stol üçin töleg" ýa-da bankdan göterim gazanypdyrlar. "Zarýadly" süňkler hem bardy, olara garşy barlaglar we ýazgarmalar bilen göreşdiler.

Oýunçylaryň mehanikleri we hereketleri

Çalt duşuşmak + iň az düzgünler: süňkler we tabula täze gelenlere aňsat düşündirilýär.

Jemgyýetçilik sahnasy: şaýatlar, degişmeler, tostlar - gatnaşmagyň hereketlendirijisi.

Pes nyrhlar, ýygy-ýygydan gaýtalanmalar: psihologiki taýdan amatly, ýöne uzak aralykda "öý" ýa-da tejribeli garşydaş ýeňiş gazanýar.

Etika çäreleri: ortaça we "arassa oýun" höweslendirildi, bergiler we galplyklar ýazgaryldy.

Tomaşa üçin jedeller

Grek polislerinde we rim şäherlerinde türgenler, söweş arabalary, soň bolsa gladiatorlar üçin kök urýardylar. Resmi totalizatorlar institusionallaşdyrylmady, ýöne içerki jedeller gülläp ösdi: goňşular jedel etdiler, senetçiler arabanyň halaýan toparyna "az jedel" etdiler, patronlary biri-biri bilen "abraýly" oýunlar oýnadylar.

Deňeşdirme: Gresiýa vs Rim

Kontekst: Gresiýa - simposiýa we palestra; Rim - termler we tabernler.

Aksent: Grekler - has köp "gepleşik oýunlary" we strategiýa; rimliler - atyşlar, tizlik we hukuk gözegçiligi.

Ahlaklar: iki medeniýet oýny dynç alyşyň bir bölegi hökmünde ykrar etdiler, ýöne çäreleri talap etdiler; tapawut - durmuş çäklendirmeleriniň agyrlygynda we ownuk gadaganlyklaryň göwrüminde.

Miras: adalgalar, mehanikler, oýnuň sosial kodlary dynç alyş we humarly amallaryň Europeanewropanyň däbiniň esasyny düzdi.

Hronologiýa (ýönekeýleşdirilen)

Nusgawy Gresiýa: simposiýalar, astraganlar, petteia; sport üçin öý jedelleri.

Ellinizm: şäher oýunlarynyň dürlüligi, Gündogar Ortaýer deňzinde tagta we süňkleriň ýaýramagy.

Irki Rim: gündelik dynç alyş hökmünde alea; oýny çäklendirmek üçin kanuny synanyşyklar.

Giçki respublika - imperiýa: tabula we köçe oýunlarynyň gülläp ösmegi; artykmaçlyklara garşy döwürleýin kampaniýalarda durmuş çydamlylygy; "baýramçylyklaryň ygtyýarnamasy" (esasanam Saturnaliý).

Mifler we takyklyklar

"Rimliler hemişe we hemme ýerde kanuny oýnadylar". Nook: çäklendirmeler, esasanam dynç alyşdan daşary; jezalar jerimelerden başlap, edaralaryň ýapylmagyna çenli üýtgeýärdi.

"Grekler diňe sungat üçin oýnadylar". Nädogry: simposiýa şerap, degişme we jedel; diňe "orta tolgunma" formatyna ýokary baha berildi.

"Aýallara hemme zat gadagan edildi". Edep kadalary köpçüligiň oýnuny çäklendirýärdi, ýöne hususy öý partiýalary, esasanam baýramçylyklarda we maşgala toparlarynda bardy.

Sözlük

Alea - humarly oýunlaryň, köplenç süňkleriň umumy rim nyşanydyr.

Tabula - çipli ýaryş tagtasy, "nard" mehanikiniň atasy.

Ludus latrunculorum - şekiller bilen gurşalan strategiki "harby" oýun.

Astragaloi - deňme-deň we "süňk" hökmünde ulanylýan astraganlar (süňkler).

Symposion - poeziýa, aýdym-saz we oýunlar bilen grek toýy.

Saturnalia - Rim baýramçylygy.

Netije: Europeanewropanyň şowlulyk mekdebi

Grekler Europeewropany oýny "söhbetdeşlige we ölçege", rimliler bolsa "düzgüne we tertibe" öwürmegi öwretdiler. Olar bilelikde adalatly atyş, ýönekeý jedeller we stoluň töweregindäki sosial sahna endiklerini emele getirdiler. Şondan bäri Europeanewropanyň medeniýetinde tolgunma diňe bir töwekgelçilik däl, eýsem ýerine ýetiriş, düzgün, hormat we, elbetde, lezzet hem bolup durýar.

Web sahypaňyzdaky dowam pikirleri

"Petteia-dan küşt we go-a çenli: strategiki stollaryň nesilşalogiýasy"

"Saturnaliýa sosial klapan hökmünde: näme üçin baýramçylyklar oýny kanunlaşdyrýar"

"Tawernalar we termalar: Rimde dynç almagyň ykdysady modeli"

"Astraganlar we kublar: gadymy Ortaýer deňzinde tötänlik matematikasynyň nähili dörändigi"